به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دکتر عیسی کلانتری (معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور) در نشست گفت‌وگوهای راهبردی اندیشکده آب، محیط‌زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی در مرکز الگو، دیدگاه‌های خود را درباره الزامات اساسی برای دستیابی به الگوی پیشرفت در حوزه محیط‌زیست و استفاده صحیح از مواهب خدادادی مطرح کردند.

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نخست به این نکته اشاره کرد که شرط اساسی برای پرداختن به ابعاد گوناگون مسئله محیط‌زیست، یک بحث و گفتمان آزادانه و بدون محدودیت برای صاحب‌نظران است و انتظار بر این است که مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت این امکان را فراهم آورد که مسائل علمی بدون ملاحظات ایدئولوژیک مطرح شود و فارغ از جنبه‌های سیاسی، ابتدا اصل موضوع به خوبی شناخته شود و سپس با دقت و جامعیت، انتخاب‌های استراتژیک و مهم (از جمله ارزش‌های اقتصادی- اجتماعی) صورت پذیرد.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دلایل این موضوع را نیز تحلیل کرد که چرا در حالی که اغلب دستگاه‌های اجرایی از دستاوردهای مثبت خود طی چهل سال گذشته سخن گفته‌اند، وضعیت محیط‌زیست کشور به گونه‌ای است که در بسیاری از شاخص‌ها (نظیر هوای کلان شهرها و  شرایط تالاب‌ها، منابع آب‌های زیرزمینی و پوشش گیاهی، پسماندها و عملکرد صنایع) منفی است؛ زیرا در عمل اغلب تصمیم‌ها در تضاد با توسعه پایدار بوده است و در حالی که امکان داشت که بین توسعه و محیط‌زیست آشتی و تعادل برقرار کرد ولی جای چنین استراتژی روشنی در محیط‌زیست کشور تا کنون خالی بوده است.

دکتر کلانتری گفت: این نکته بسیار حیاتی است که در قبال هزینه‌های هنگفت توسعه در بخش‌های مختلف کشور، هزینه کافی و به موقع و با شیوه‌های صحیح برای مطالعات محیط‌زیستی، یک تکلیف فراتر از سلیقه و فشار بخش‌هایی است که فقط به منافع کوتاه‌مدت خود می‌اندیشند، کما اینکه با اندکی توجه به موضوع آلودگی هوا، تحول چشمگیری در کیفیت سوخت تولیدی و مصرفی اتفاق خواهد افتاد؛ زیرا دولت فعلی باور بیشتری نسبت به محیط‌زیست (در خصوص رابطه کیفیت هوا و کیفیت سوخت) داشته است، اما مثلاً در خصوص حقابه تالاب‌ها، رفتار عوام‌فریبانه‌ای را شاهد بوده‌ایم.

معاون رئیس‌جمهور دخالت‌های سیاسی در امر محیط‌زیست را نیز از جمله مشکلات اساسی کشور برشمرد و از جمله مصادیق این مشکل  را موضوع کاهش تولید کربن مطرح کرد که علی‌رغم  سیاست‌های ابلاغی رهبری در سال 1389 برای کاهش 732 میلیون تن تولید کربن تا سال 1400 و تکلیف برنامه ششم مبنی بر کاهش 232 میلیون تن تا پایان برنامه ششم و تعهد ایران در کنوانسیون پاریس برای کاهش چهار درصدی (معادل 72 میلیون تن) تا سال 2030 (1409 شمسی) که بسیار کمتر از اعدادی است که در سیاست‌های داخلی تعیین شده است، اما در عمل، در پشت پرده‌های سیاسی با تهدید و حمله‌هایی مواجه هستیم که اگر دست به چنین اقداماتی بزنید کشور تعطیل می‌شود و در حالی که مدیران فهیم کشور، توانایی انجام اقدامات محیط‌زیستی شایان توجهی را دارند (همان‌گونه که در صنعت پالایشگاهی این چنین شد (سطح اقدامات در کل کشور (و در تمامی بخش‌ها) آن چیزی نیست که لازمه‌ی زندگی سالم برای جمعیت فعلی کشور و رعایت مصالح نسل‌های آینده باشد.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور با تشریح نقش دستگاه‌های مختلف در تصمیم‌گیری برای استقرار صنایع، ایجاد تأسیسات و تخصیص آب به بخش‌های مختلف و سیاست‌ها و برنامه‌های کلان دولت و تکالیف برنامه، این نکته را مجدداً تأکید کرد که با پیروی از ضوابط محیط‌زیست و توسعه پایدار و رعایت حقوق نسل‌های بعد و توجه شجاعانه به این موارد در الگوی پیشرفت (با نگاه منصفانه به وضعیت موجود کشور و برخورد مدبرانه با آن) هیچ مشکلی بر سر راه اقتصاد و توسعه کشور ایجاد نخواهد شد، مشروط بر اینکه با گسترش آموزش‌ها از جمله به طور صحیح و اصولی برای دانشجویان در  رشته های مختلف دانشگاهی ) و ایجاد شرایط کافی برای حضور و مشارکت مردم (با شعار هشتاد میلیون محیط‌بان)، محیط‌زیست را به عنوان اصلی‌ترین مسئله جامعه همواره مدنظر داشته باشیم.

در پایان این نشست تعدادی از صاحب‌نظران و حاضران نیز به طرح دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود پرداختند.

ایرانی بودن الگو

در خصوص ايرانى بودن الگو، علاوه بر آنچه كه دوستان گفتند؛ كه خوب، شرایط تاريخى، شرایط جغرافيایى، شرایط فرهنگى، شرایط اقليمى، شرایط جغرافياى سياسى در تشكيل اين الگو تأثير می‌گذارد - كه قطعاً اينها درست است - اين نكته هم مطرح است كه طراحان آن، متفكران ايرانى هستند؛ اين كاملاً وجه مناسبى است براى عنوان ايرانى؛ يعنى ما نمی‌خواهيم اين را از ديگران بگيريم؛ ما می‌خواهيم آنچه را كه خودمان لازم می‌دانيم، مصلحت كشورمان می‌‌دانيم، آينده‌مان را می‌توانيم با آن تصوير و ترسيم كنيم، اين را در يك قالبى بريزيم. بنابراين، اين الگو ايرانى است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی

تدوین سند بالا دستی نسبت به همه اسناد کشور
اگر ما توانستيم به حول و قوه‌ى الهى، در يك فرايند معقول، به الگوى اسلامى ايرانىِ پيشرفت دست پيدا كنيم، اين يك سند بالادستى خواهد بود نسبت به همه‌ى اسناد برنامه‌اى كشور و چشم‌انداز كشور و سياستگذارى‌هاى كشور.

يعنى حتّى چشم‌اندازهاى بيست‌ساله و ده‌ساله كه در آينده تدوين خواهد شد، بايد بر اساس اين الگو تدوين شود؛ سياستگذارى‌هایى كه خواهد شد - سياست هاى كلان كشور - بايد از اين الگو پيروى كند و در درون اين الگو بگنجد. البته اين الگو، يك الگوى غير قابل انعطاف نيست. آنچه كه به دست خواهد آمد، حرف آخر نيست؛ يقيناً شرایط نوبه‌نوى روزگار، ايجاد تغييراتى را ايجاب می‌كند؛ اين تغييرات بايد انجام بگيرد.
بنابراين الگو، يك الگوى منعطف است؛ يعنى قابل انعطاف است. هدفها مشخص است؛ راهبردها ممكن است به حسب شرایط گوناگون تغيير پيدا كند و حك و اصلاح شود. بنابراين ما در اين قضيه هيچ دچار شتابزدگى نخواهيم شد. البته شتاب معقول بايد وجود داشته باشد؛ ليكن شتابزده نخواهيم شد و ان‌شاءاللَّه با حركت صحيح و متينى پيش خواهيم رفت.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی

Back to top