عوامل مهم برای تحولات منطقه را می‌توان؛ نفت و انرژی، امنیت و استقرار؛ با موضوع رژیم غاصب صهیونیستی و خیزش اسلامی سیاسی و احساس هویت اسلامی دانست.
نشست اندیشه‌وزری الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارایه دکتر خامهیار دستیار ویژه و مشاور رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب و کارشناس ارشد امور بین الملل در جمع اعضای اندیشکده‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باموضوع تحولات منطقه برگزار شد. ایشان با نگاهی کلان به تحولات فرهنگی و سیاسی منطقه و نقش جمهوری اسلامی در این تحولات، اظهار داشت برای فهم موضوعات و تحولات منطقه خاورمیانه نباید بصورت جزیی و قطعه قطعه به این تحولات نگاه کرد، بر این اساس لزوم نگاه جامع تر در بررسی تحولات ضروری است. وی ادامه داد: در کشورهای اسلامی و عربی،پدیده های سیاسی و اجتماعی در حال اتفاق است که در این میان کشورهای شمال افریقا و بخصوص خاورمیانه در این تحولات، دارای شتاب بالایی هستند، چنانچه تا چند سال پیش، کسی سرعت این تحولات را این گونه پیش بینی نمی‌کرد.
خامهیار عوامل اصلی تحولات منطقه را چنین برشمرد: نفت وانرژی - امنیت و استقرار؛ با موضوع رژیم غاصب صهیونیستی - خیزش اسلامی سیاسی و احساس اسلامی و انقلاب هراسی.
وی در ادامه سخنان خود نگاه کلیشه‌ای به کشورهای منطقه را مانع بزرگ همکاری ایران و این کشورها دانست، در این کشورها مقولاتی چون آزادی، انتخابات، فضای باز سیاسی، بومی سازی هوشمندانه در جریان است. نگاه قدرت‌های بزرگ هم به این مناطق با نگاه گذشته آنها، مبتنی بر نفوذ در جامعه قبیله‌ای و عشیره‌ای برای حفظ منافع خود در حال تغییر است. نسل امروز جوانان و حکمرانان این مناطق که تحصیل کرده غرب هستند و تلفیقی از حکومت‌های مدرن و سنتی با تاکید بر تکنولوژی نوعی آرامش نسبی را ایجاد و حتی مشارکت زنان با توجه به وضعیت گذشته غیر قابل مقایسه دانست. تحولات سیاسی اجتماعی و اقتصادی در کشورهای خاورمیانه وشمال آفریقا که تجلی آن در بهار عربی و در راستای این تحولات مسئله فلسطین و جریان اخوان المسلمین، موضوع دیگری بود که مورد بررسی قرار گرفت.
وی ادامه داد:جریان مقاومت اسلامی یا محور مقاومت با وسعت جغرافیایی تشکیل شده آن را پدیده جدید وحدت ساحات یا میدان‌ها یک جریان ضد استعماری و استکباری در جوامع اسلامی است که در حال مطرح شدن است.
خامهیار با مطرح کردن موضوع سایکس-پیکو جدید که طرح جدید غرب برای منطقه خاورمیانه است، نسبت به این امر هشدار داد و سهم خواهی آمریکا از منطقه خاورمیانه تحت عنوان خاورمیانه بزرگ و معاهدات جدید سایکس-پیکو 2 نامید. براساس این طرح که برای همه کشورهای جهان اسلام است؛ جدایی کردستان عراق، تجزیه سودان، تجزیه لیبی، ایجاد جدایی و تقرقه در یمن، منتج از این طرح ها بوده است. ایشان با اشاره به این نکته که یکی از اهداف اصلی در این طرح استکباری از بین بردن قوا یا نیروهای نظامی موثر کشورهای جهان اسلام است؛ از جمله شواهد تاریخی این نقشه، از بین بردن ارتش مصر، سوریه، عراق بوده است که با از بین رفتن ارتش عراق، ظهور داعش و سایر گروه‌های سلفی را، از جمله ادامه همین نقشه‌های امریکا در منطقه دانست.
کارشناس ارشد امور بین الملل با اشاره به موضوع معامله قرن، هدف اصلی این معامله را تلاش برای دشمن قرار دادن ایران و ایران هراسی در جهان عرب دانست و طوفان الاقصی را که به همت جوانان فلسطینی انجام شد، از عامل برهم زننده نظم گذشته و حال منطقه دانستند. ایشان همچنین اظهار داشتند که فلسطینی‌ها هیچ راه گریز دیگری جز انجام این عملیات نداشتند، چرا که همه راههای تنفس فلسطینیان بسته شده بود و براساس شواهد دشمن اسراییلی حتی به سازش عرفات هم رضایت نداد و او را در بیمارستان مسموم کرد اما طوفان الاقصی باعث شد بار دیگر موضوع فلسطین در سطح جهان این بار نه به عنوان موضوعی قومی، بلکه موضوعی فراملی و فرامذهبی، تبدیل شد.
وی در ادامه بحث خود، به نقش ایران در منطقه پرداخت و نام گذاری بیداری اسلامی را در واقع پیش دستی ایران نسبت به تحولات منطقه دانست. چرا که تمام نهادها ذی ربط در ایران وارد جریان شدند و نقش سردار شهید سلیمانی در نجات منطقه و جلوگیری از تحقق سایکس –پیکو 2 و نقشه پیش ساخته غرب برای تجزیه منطقه را نقش برآب کرد و در نتیجه با اشاره به عملیات قدرتمند وعده صادق هم به لحاظ قدرت نرم و هم قدرت سخت دنیا را متحیر و کشور را سرافراز کرد.
گفتنی است مباحث مطرح شده در نشست‌های اندیشه‌ورزی با همکاری ارایه دهندگان تدوین و در مجموعه انتشارات مرکز الگو منتشر و در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
