استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران با بیان اینکه مدل مناسب برای ایران جهت دستیابی به قدرت منطقه دربردارنده تاکتیک‌های مختلف چند جانبه نگری است، گفت: برای رسیدن به چنین جایگاهی از دید کنش‌های ژئوپولیتیک، مدل مناسب برای ایران مدلی است که دربردارنده تاکتیک‌های مختلف چند جانبه نگری، نگاه سیستمی به موضوعات و پدیده‌های ژئوپولیتیک منطقه و در نهایت در نظر داشتن اصول رهبری منطقه‌ای به جای سلطه منطقه‌ای باشد
به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دکتر «حسین ربیعی» دکترای جغرافیای سیاسی, استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران در پانل امنیت و سیاست خارجی الزامات و چالشهای تحقق الگو در سخنرانی خود با موضوع مقاله « نگرش سیستمی، چندجانبه‌نگری و رهبری، رویکردهای جغرافیایی سیاسی به کنش‌های منطقه‌ای» گفت: در پیرامون ایران مناطق ژئوپولیتیک بسیاری قرار گرفته که یا همواره در حال تنش و بی ثباتی هستند و یا گرفتار کشمکش های مقطعی هستند. ایران می‌خواهد در افق بلند مدت به قدرت منطقه‌ای در جنوب غرب آسیا تبدیل شده و بتواند امور این منطقه را راهبری کند.
وی ادامه داد: دست یابی به چنین افق بلندی گرچه در نگاه نخست بلند پروازانه می‌نمایاند ولی چنانچه ملزومات آن به خوبی در نظر گرفته شود و تمهیدات مناسبی اندیشیده شود، با توجه به توانمندی‌های جغرافیای طبیعی و انسانی ایران دور از دسترس نیست.
استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران افزود: سئوال این مقاله این است که راهبرد رسیدن به این هدف چیست. تحقیق با تحلیل شرایط و اهداف ایران با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.
ربیعی گفت: باور و پیشفرض نویسنده این است که برای رسیدن به چنین جایگاهی از دید کنش‌های ژئوپولیتیک، مدل مناسب برای ایران مدلی است که دربردارنده تاکتیک‌های مختلف چند جانبه نگری، نگاه سیستمی به موضوعات و پدیده‌های ژئوپولیتیک منطقه و در نهایت در نظر داشتن اصول رهبری منطقه‌ای به جای سلطه منطقه‌ای باشد.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین ایران با درک بیشتر واقعیت‌های جغرافیای سیاسی منطقه و در پیش گرفتن نگاه سیستمی و با روشی جندجانبه نگر می‌تواند رویکرد منطقه‌ای کارآمدی داشته باشد.
همچنین دکتر «علی‌اکبر جعفری»، دانشیار دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی در این پانل در سخنرانی خود با عنوان « دیپلماسی فرهنگی ایران و دولت‌های اسلامی ساحلی دریای خزر، بستری مناسب در تحقق الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی» گفت: فرهنگ و ابزارهای علمی در بسیاری از موارد ضمیر ناخودآگاه مخاطبان خود را هدف قرار می‌دهد و با لطافت و ظرافت غیرمشهودی بر لایه‌های عمیق اذهان ایشان تأثیر می‌گذارد، لذا در مقایسه با سایر ابزارهای شایع در دیپلماسی، دیپلماسی فرهنگی و علمی با سهولت بیشتری در لایه‌های زیرین جوامع و با عمق بیشتری رسوخ می‌کند و بر جای می‌ماند.
وی ادامه داد: تجربیات فرهنگی به افراد اجازه می‌دهد تا به صورت ذهنی و عاطفی درگیر شوند، بنابراین، دیپلماسی فرهنگی، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد و استمرار پیوندهای عمیق میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حوزه دریای خزر داشته باشد.
دانشیار دانشگاه مازندران، افزود: کشورهای مسلمان‌نشین حوزه دریای خزر دارای پیشینه عمیق فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ایران هستند. توسعه فرهنگ اسلامی ایرانی یکی از اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سطوح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. بنابراین، در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی تلاش می‌شود در پاسخ به سؤال اصلی پژوهش اینکه دیپلماسی فرهنگی چگونه در توسعه فرهنگ اسلامی ایرانی و پیوند میان کشورهای ساحلی دریای خزر نقش‌آفرینی کند؟
جعفری گفت: فرضیه این پژوهش این است که با توجه به پیشینه تاریخی و اشتراکات فرهنگی، دیپلماسی فرهنگی می‌تواند به منزله فتح بابی برای مفاهمة بیشتر و بهتر میان کشورهای ساحلی دریای خزر به کار گرفته شود و به مرور زمان، منجر به پایه‌ریزی روابط عمیق و پایدار فرهنگی میان کشورها شود و این تعمیق، حتی می‌تواند به حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی هم تسری یابد و سرانجام، دیپلماسی فرهنگی می‌تواند خلاقانه‌تر، انعطاف‌پذیرتر و حتی فرصت‌طلبانه‌تر از دیپلماسی کلاسیک و سنتی در بسیاری از حوزه‌ها طراحی و اجرا شود.
براساس این گزارش، دکتر «امین نواختی مقدم» عضو هیئت علمی گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه محقق اردبیلی در پانل امنیت و سیاست خارجی الزامات و چالشهای تحقق الگو در سخنرانی خود با موضوع «چالش‌ها و تهدیدات امنیت‌سازی در خلیج فارس و رابطه آن با الگوی ایران اسلامی پیشرفت» گفت: با توجه به موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی و اقتصادی حوزه خلیج فارس، و تاثیراتی که در اقتصاد جهانی داشته و دارد؛ این منطقه همواره مورد توجه قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است.
وی ادامه داد: بنابر مدعای این‌مقاله؛ مولفه‌های امنیت‌ساز و تأمین آن، فقط ازطریق قدرت‌نظامی امکان‌پذیر نبوده و مهمترین عامل ناامنی درمنطقه عدم‌توسعه‌یافتگی و پیشرفت در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. قدرت‌های برترجهانی و نظام‌جهانی سلطه برای جلوگیری‌از استقرار امنیت و همکاری‌مشترک منطقه‌ای، ازعامل اقتصاد و عدم‌توسعه برای ایجادبحران و بروز منازعه درسطح منطقه استفاده می‌کنند به‌این‌صورت‌که عدم‌توسعه اقتصادی زمینه را هم‌برای دخالت قدرت‌های‌خارجی در منطقه مهیا می‌سازد و هم اختلاف درسطح توسعه‌ی‌اقتصادی موجب ایجادتنش و منازعه در بین کشورهای منطقه می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه محقق اردبیلی افزود: درهمین راستا بود که مقام‌معظم‌رهبری دهه چهارم انقلاب را دهه پیشرفت نامگذاری نمودند تا بتوان با مداخلات امنیتی قدرت‌های بزرگ ازطریق مساله‌اقتصادی مقابله کرد. لذا هدف این‌مقاله شناسایی شاخصه‌های امنیت‌ساز در منطقه و رابطه این‌مولفه‌ها با الگوی‌ایرانی اسلامی پیشرفت به‌عنوان الگوی بومی توسعه‌منطقه است.
نواختی مقدم گفت: ایجاد نظام همکاری‌جمعی منطقه‌ای بر پایه مولفه‌های مشترک اسلامی، اعتمادسازی و فرهنگ بومی، می‌تواندباعث پیشرفت و خروج قدرت‌های خارجی در منطقه و استقرار صلح و امنیت در منطقه و بین کشورهای اسلامی شود. در این‌مقاله‌از روش اسنادی برای جمع‌آوری داده‌ها و از روش توصیفی- تحلیلی برای تحلیل اطلاعات استفاده شده است.
همچنین دکتر «بهزاد مرادیان»، دکترای علوم سیاسی (گرایش اندیشه‌های سیاسی) دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا در این پانل با موضوع سخنرانی « ظرفیت دفاع مقدس در طراحی و تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش امنیت در ارتقای این ظرفیت» گفت: به‌طور حتم، دوران هشت ساله دفاع مقدس در حفظ و اعتلای نظام مقدس اسلامی و حراست از مرزهای عزت و شرف این مرز و بوم، به‌مثابه یکی از حساس‌ترین و بارزترین برهه‌های حیات راستین این ملت، همچون نگینی تابناک، تا همیشه زمان، بر تارک تاریخ حماسه و ایثار و پایداری آزادگان جهان خواهد درخشید.
وی ادامه داد: دفاع امت اسلامی ایران در برابر تجاوز همه جانبه دشمنان اسلام، در تاریخ افتخار آفرینی مبارزات حق طلبانه، یک ملت سترگ، فروزان خواهد بود. پایداری ایران اسلامی که برخاسته از روح وحدت و ایمان بود، در سایه هدایت‌های رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) شکل گرفت و باعث احیای یک مکتب سازنده و نهضت بیداری اسلامی در جهان شد.
این دکترای علوم سیاسی افزود: با این حال، سؤالی که در این مقاله مطرح شد این بود که؛ ظرفیت دفاع مقدس در طراحی و تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش امنیت در ارتقاء این ظرفیت چگونه تبیین می‌گردد؟ و یا اینکه آیا امنیت ملی می‌تواند، نقش و تأثیر به‌سزایی را در پیشبرد اهداف الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مدنظر مقام معظم رهبری (مدظلّه‌العالی) ایفاء نماید؟
مرادیان گفت: نتایج تحقیق نشان داد که بین امنیت ملی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، به‌ویژه در حوزه دفاع مقدس همبستگی معنی‌داری وجود داشته و به هر میزان امنیت ملی به‌طور جدی مورد تهدید و خطر قرار گیرد، به‌همان مقدار، مشارکت سیاسی مردم در جامعه با توجه به مقدسات نظام جمهوری اسلامی ایران، افزایش می‌یابد.
وی یادآور شد: این مسأله پس از انقلاب اسلامی با توجه به‌حاکمیت مبانی دینی و هویتی بر توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی و توسعه روابط خارجی ایران، نمود عینی کاملی یافته است. بنابراین، مقاله حاضر در چارچوب نظریه امنیت ملی و هستی‌شناختی آن و ظرفیت دفاع مقدس در طراحی و تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش امنیت در ارتقاء این ظرفیت، به دلیل تأثیر عمیق امنیت ملی در ایجاد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، الگویی که همواره مدنظر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا حضرت امام خامنه‌ای (مدظلّه العالی) در راستای عزت مندی و سربلندی طرح‌های توسعه‌ای کشور، بوده است، مطرح شد.
«علی‌رضا کی‌قبادی»، پژوهشگر رسانه ملی و دبیرگروه آینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی هم در پانل امنیت و سیاست خارجی الزامات و چالشهای تحقق الگو در سخنرانی خود با موضوع « واکاوی مفاهیم امنیت و عدالت در پرتو آینده‌پژوهی دینی» گفت: دین اسلام علاوه بر جامعة آرمانی، که نوید تحقق آن را در فرجام تاریخ داده است، از پیروان خود انتظار دارد که با الهام از شاخص‌های آن جامعـة آرمانـی، بـه اقتضای امکانات و توانمندی اجتماعی خود، بکوشند تا در یک روند تکاملی حداقل‌هایی از ویژگی‌های جامعة مطلوب اسلامی را محقق سازند.
وی ادامه داد: با الهام از آموزه‌های اسلامی همچون سنت‌های اجتماعی و صبغة عبرت‌آموزی آن و فلسفة انتظار، می‌توان نوعـی آینده‌پژوهی دینـی را استخراج نمود که حاصل آن، ترسیم چشم‌اندازی دقیق از آینده‌ای آرمانی باشد.
پژوهشگر رسانه ملی گفت: با قراردادن این آیندة مطلوب به عنوان هدف، می‌توان آینده‌های مقدور را به عنوان حلقه‌های میانی نیل به ویژگی‌های جامعة آمادة ظهور، طراحی و تعریف نمودکه ازالزامات تحقق تمدن نوین اسلامی به شمارمی آیدبراین اساس هدف این مقاله ارائه تصویری ازآینده درپرتواندیشه تشیع وبرپایه آینده پژوهی دینی به عنوان پیشران تحقق تمدن نوین اسلامی است که ناگزیرازتبیین قلمرومفهومی، ابعادوشاخص هایی مانندامنیت وعدالت درقلمرو آرمان مهدوی است.
کی قبادی افزود: روش تحقیق بکارگرفته شده دراین مقاله نیزتوصیفی-تحلیلی باریکردآینده پژوهی است که درنهایت خواننده رابه درک درست وروشنی ازاین حوزه مفهومی نائل کندونتایج مقاله نشان می دهدامنیت وعدالت مهدوی به معنای واقعی کلمه درحیات طیبه اسلامی متجلی است.
