دکتر صادق واعظ‌زاده در مراسم افتتاحیه هفتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تأکید کرد: یک حرکت طولانی‌مدت جمعی با موفقیت به ایستگاهی مهم رسیده است. الگوی پیشرفت اکنون همچون جوان برومندی است که می‌بایست به پختگی برسد.

دکتر صادق واعظ‌زاده، رئیس شورای عالی و رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در مراسم افتتاحیه هفتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اعلام تهیه الگوی پایه پیشرفت گفت: یک حرکت طولانی‌مدت جمعی با موفقیت به ایستگاهی مهم رسیده است. وی افزود: این حرکت شاید نمونه‌ای از پیشرفت باشد.

وی ادامه داد: هدف‌های بلندی در آغاز کار مورد نظر بود. قرار شد یک الگوی بومی بر اساس مبانی اسلامی با روش علمی با استفاده از دستاوردهای نظری و تجارب جهانی متناسب با مقتضیات اقلیمی و فرهنگی جامعه در یک فضای نقد و نظر و هم‌اندیشی تهیه شود تا مبنای عمل قرار بگیرد.

دکتر واعظ‌زاده تأکید کرد: امروز بعد از 7 سال تلاش همکاران عزیز، متفکران و دانشمندان، محققان و صاحب‌نظران راهبردی کشور و بعد از مباحث مفصل از عمیق‌ترین مباحث نظری تا عملیاتی‌ترین راهکارهای مورد نیاز برای پیشرفت کشور، موفق شدند که مباحث گسترده را به صورت موجز و در عین حال صریح، آرمانی و عملیاتی تنظیم کنند؛ در قالب یک متن هدفمند با بخش‌های مشخص تقریر کنند و به عنوان الگوی پایه پیشرفت تقدیم رهبر معظم انقلاب کنند.

وی افزود: این کاری می‌باشد که تا به امروز انجام شده است. الگوی پایه تا این مرحله مانند جوان برومندی است که همه اعضا و جوارح لازم برای تلاش و فعالیت را دارد؛ فکر روشن، عزم و همت بلند و توانایی. اما این الگو هنوز آن چیزی نیست که دستورالعمل پیشرفت کشور قرار بگیرد. این جوان باید به پختگی و بلوغ فکری و روحی برسد؛ بنابراین قدری تأمل لازم است. چند سال دیگر باید این فعالیت جمعی ادامه پیدا کند؛ هم نقد و هم تکمیل شود تا الگوی پایه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تبدیل شود. این بدان معنی نیست که الگوی نهایی یک متن مفصل، پیچیده و پراحکام خواهد بود، همان‌طور که متأسفانه خیلی از اسناد برنامه‌ای ما به این شکل است و خود این تفصیل بیش از حد و پرداختن به همه مسائل باعث می‌شود که قابلیت عمل چنین اسنادی کم شده و بعضاً در اقل ممکن به اجرا دربیاید.

دکتر واعظ‌زاده اذعان کرد: الگوی پیشرفت به لحاظ حجم و تعداد گزاره‌ها همچنان الگوی فشرده اما گزیده‌ای خواهد بود و اضافه بر آنچه تاکنون طراحی شده، پیشران‌های پیشرفت و برهه‌بندی تدابیر پیشرفت را مشخص خواهد کرد؛ بنابراین آن چیزی که امروز به عنوان الگوی پایه تدوین شده و انشاءا... به زودی در اختیار همگان قرار خواهد گرفت، در حجمی نه خیلی بیش از این، اما جامع‌تر، کامل‌تر و با کیفیت بالاتر تهیه خواهد شد و مبنای عمل قرار خواهد گرفت. اما تهیه الگوی پایه و حتی الگوی پیشرفت، قدم کوچکی از پیشرفت کشور است و راه درازی برای عملیاتی شدن این الگو نیاز است.

رئیس شورای عالی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه گفت: حرکت‌های اجتماعی پیوسته است و با فراز و فرودهای کوچک و بزرگ همراه است؛ تحولات عظیم مثل پیشرفت در قالب فراز و فرودهای بزرگ معنا می‌شود. پیشرفت، طراحی تصمیمات و اقدامات برای تأثیرگذاری بر تحولات عظیم اجتماعی است. ضمن اینکه می‌دانیم هدایت و مدیریت دقیق و کامل این تحولات مانند یک ماشین امکان‌پذیر نیست؛ اما تأثیرگذاری بر این تحولات قطعاً امکان‌پذیر است و از نیروی فکور انسانی به خصوص نخبگان با حمایت یک ملت ساخته است.

به گفته دکتر واعظ‌زاده این حرکت‌های پیوسته طبیعتاً از حرکت‌های کوچک و تحولات بزرگ تشکیل می‌شوند که همه در عمل یک جریان واحد را می‌سازند، اما شاید بتوان تفاوتی بین تغییرات جاری و کوتاه‌مدت در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و غیره با تحولات بزرگ قائل شد. تحولات بزرگ ریشه‌های عمیق و آثار طولانی‌مدت دارد و در زمان طولانی اتفاق می‌افتد.

وی افزود: یکی از مشکلات پیش رو این است که در گیر و دار مسائل جاری کشور، مسائل بزرگ که با تحولات بزرگ حل می‌شوند فراموش شود. البته رسیدگی به مسائل جاری لازم است، چه بسا غفلت از مسائل روز منجر به بحران‌های پردامنه شود. این را در کشور خودمان و کشورهای دیگر شاهد بوده‌ایم و هستیم. بنابراین مدیران کشور مسئولیت پرداختن به مسائل جاری را بر عهده دارند، اما نباید از برنامه‌های اساسی و طرح‌های بلندمدت برای تأثیرگذاری بر تحولات بزرگ و حل مسائل اساسی با تمام اقتضاهایی که دارند، غفلت شود. وی افزود به همین منظور مسائل کشور شناسایی شد و با تشخیص روابط علت و معلولی آنها مسائل اساسی ایران استخراج شد. تعدادی از تدابیر مندرج در الگو راه‌حل این مسائل است.

وی در ادامه گفت: یک چالش دیگر این است که راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و فوری جایگزین راه‌حل‌های بلندمدت برای مسائل اساسی شود. گاهی به نظر می‌رسد تصمیماتی که هر روز و هر ماه و هر سال باید اتخاذ شده و امور جاری بر طبق آنها حل و فصل شود، برای حل مسائل اساسی و ایجاد تغییرات بزرگ کفایت می‌کند. در حالی که چنین نیست و تأثیرگذاری بر تغییرات اساسی اجتماعی نیاز به تصمیمات بزرگ و اساسی و حتی جراحی دارد. از این موضوع نباید غفلت کرد. این عملیات بزرگ نیاز به منابع زیاد و بسیج نیروها در جهت معین دارد. به همین دلیل قابلیت‌های ماندگار ملی که باید فعال شود تا مسائل اساسی را حل کند، تحقیق و تدوین شد و در تهیه الگو مورد استفاده قرار گرفت. مسئله مهم دیگر، هماهنگی و هم‌افزایی بین راه‌حل‌ها و تصمیم‌گیری‌های جاری با تصمیمات اساسی و بزرگ است.

دکتر واعظ‌زاده در ادامه گفت: اینها از دو نوع هستند اما تصمیمات و اقدامات جاری و کوتاه‌مدت باید در قالب عملیات بزرگ دیده شود. در حقیقت یک هماهنگی و هم‌افزایی بین اداره امور روزمره کشور و فعالیت‌های مهمی که برای پیشرفت مورد نیاز است لازم است. یک هنر بزرگ مدیران عالی این است که هم‌افزایی و هماهنگی بین رسیدگی به مسائل فوری و تصمیمات کوتاه‌مدت و صرف منابع برای حل مسائل کوتاه‌مدت با هدف‌های پیشرفت و راه‌حل‌های بزرگ به وجود آورند. اینها بعضی از چالش‌های بزرگی است که کماکان در برابر پیشرفت کشور قرار دارد و صرفاً با تدوین سند الگو حل نمی‌شوند. پیشرفت در هنجارهای و ساختارهای اجتماعی و نه ساختارهای اداری صورت می‌گیرد. بنابراین تحولی دشوار و طولانی‌مدتی است. گزاره‌هایی از سند الگو به تغییر در سبک زندگی و منطبق شدن واقعیات‌ها با هدف‌ها اشاره می‌کند. اگر این گزاره‌ها عملی نشود پیشرفتی صورت نمی‌گیرد. تا وقتی ما در انتخاب کالا و خدماتی که مصرف می‌کنیم، سختگیریم و در تولید کالا و خدمات سهل‌انگاری و اهمال می‌کنیم، پیشرفت اتفاق نمی‌افتد. تا وقتی یک کالا و خدمات را برای مصرف، با دقت نظر ژاپنی و محکم‌کاری آلمانی و زیباشناسی ایتالیایی انتخاب می‌کنیم، اما در مرحله تولید با بی‌دقتی و بی‌حوصلگی و شتاب‌زدگی دست به گریبان هستیم، به پیشرفت نخواهیم رسید.

رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی افزود: غالب ویژگی‌های مثبتی که امروز در سلیقه مصرفی ما هست در فرهنگ تولیدی بومی ما وجود داشته است. آثار چند صد ساله و چند هزارساله ما همچون برج قابوس که هزار سال است پابرجا است و حتی حمله مغول را از سر گذرانده است، گواه محکم‌کاری ایرانی می‌باشد. برخی معماران گذشته پس از پی‌ریزی بناهای مهم برای مدتی ناپدید می‌شدند تا تعجیل صاحب بنا که از قدرتمندان بود موجب نشود بنا بر روی پی بنا که هنوز جا نیفتاده بود ساخته شود و عمر بنا کوتاه شود. دقت نظر در صنعت ظریفه ما غوغا می‌کند اما در محصولات جدید؛ آن صبر و حوصله که در قالیبافی و آینه‌کاری و منبت‌کاری ما وجود دارد، وارد نشده است. از همین رو طراحان الگو ذکر کرده‌اند که مهارت‌های حرفه‌ای بومی به فناوری‌های صنعتی تبدیل شود. نباید به مهارت‌های بومی فقط به عنوان صنایع‌دستی نگاه کنیم. بلکه فلسفه نهان در این مهارت‌ها که امروز هم معتبر است و دقت و محکم‌کاری آنها می‌تواند سرمشق ما شود. زیبایی‌شناسی ایرانی نیز در جهان جای ویژه‌ای دارد. خیلی از آثار هنری تاریخی ما در انتخاب طرح و رنگ ممتاز بوده‌اند. متأسفانه امروز با سرازیر شدن منابع ارزان نفتی در کشور ما این فاصله زیاد در سلایق ما برای انتخاب یک کالا برای مصرف و تلاش برای تولید آن ایجاد شده است. این تفاوت را منابع سهل‌الوصول پر کرده است. از این رو غالباً کالای خارجی را می‌پسندیم. تحول در سبک مصرف و تولید از ضرورت‌های پیشرفت است و کاری دشوار و طولانی‌مدتی است و به همت بلند نیاز دارد. عمل صادقانه نخبگان و گروه‌های مرجع بیش از توصیه و تذکر در وقوع این تحول تأثیر دارد.

دکتر واعظ‌زاده در پایان تأکید کرد: امیدواریم حرکت خوش‌فرجام تهیه الگوی پیشرفت با همکاری همه صاحب‌نظران و سلایق و موجود در چارچوب انقلاب اسلامی به نتیجه نهایی برسد و بتوانیم حرکت پیشرفت کشور را بر اساس الگویی بلندمدت و پویا و انعطاف‌پذیر آغاز کنیم.