يك عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت گفت: نظام اقتصاد اسلامي، نظامي مردمي است و «مردم» در آن اصل و «دولت» در بخش نظارت قرار گرفته و تكميل فعاليت‌هاي مردمي را برعهده خواهد داشت.
به گزارش خبرنگار دين و معارف اسلامي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، حجت‌الاسلام والمسلمين سيدحسين ميرمعزي در كرسي نظريه پردازي «نظام اقتصادي از ديدگاه قرآن كريم» كه بعدازظهر دوشنبه چهارم اردیبهشت در خبرگزاري قرآني ايران ايكنا برگزار شد، با تسليت ايام شهادت صديقه طاهره (س) در رابطه با موضوع اين نشست گفت: وقتي ما به قرآن در رابطه با بررسي موضوعات مختلفي همچون نظام اقتصادي مراجعه مي‌كنيم، بايد نسبت به روش استفاده از قرآن كريم در اين‌گونه از موارد، آگاهي داشته باشيم و بايد بدانيم به طور مثال در تعريف نظام اقتصادي اسلامي و روش اجراي آن، بايد به روش استنطاق از قرآن كريم عمل كنيم.
وي با اشاره به دو روش تفسير قرآن گفت: روش تفسيري كه ما در زمينه بررسي نظام اقتصادي از منظر قرآن كريم از آن بهره ببريم، روش ترتيبي است تا به وسيله آن اجزاي مختلف موضوع مورد نظرمان را بتوانيم جست‌وجو كرده و موارد مربوط به آن را از قرآن كريم، اخذ كنيم. بنابراين براساس روش ترتيبي ما موضوعات مختلف را از جمله نظام اقتصادي از منظر قرآن كريم از عرصه زندگي بشر اخذ كرده و به قرآن عرضه مي‌كنيم و با بررسي آيات آن نظر كلام الهي را در اين رابطه جويا مي‌شويم.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفتبا بيان اينكه از جمله روش‌هايي كه در تاريخ معاصر با استفاده از آن در زمينه نظام اقتصاد اسلامي بحث شده است، روشي است كه آيت‌الله محمدباقر صدر در كتاب خود با عنوان «مدرسه القرآنيه» ذكر كرده است، گفت: براساس آن احكامي كه برامور علمي روز مترتب مي‌شود، توضيح داده مي‌شوند.
ميرمعزي با اشاره به اينكه يك نظام از مجموعه‌اي از اجزاي به هم پيوسته است كه در كنار هم هدفي را دنبال مي‌كنند، و به سه قسمت اجزا، اهداف و رابطه مابين آنها تقسيم مي‌شود، گفت: نظام اقتصادي نيز عبارت است از مجموعه‌اي از رفتارها و روابط اقتصادي در سه حوزه توليد، توزيع و مصرف كه به صورت سازگار با هم در راستاي اهداف معيني مانند رشد و عدالت و... با يكديگر به صورت هماهنگ عمل مي‌كنند.
وي با بيان اينكه اولين شخصيتي كه با اقتصاد اسلامي به صورت نظام‌مند فكر كرد و سخن گفت، شهيد صدر بود كه وي را به عنوان پدر دانش اقتصاد اسلامي مي‌شناسند، گفت: مقصود از نظام اقتصادي اسلام مجموعه‌اي از الگوهاي مطلوب رفتاري در سه حوزه توليد، توزيع و مصرف است كه از طريق الگوهاي مطلوب روابط اقتصادي، در جهت اهداف موردنظر اسلام به صورت هماهنگ به يكديگر پيوند مي‌خورند.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت ادامه داد: اين الگوها از متن آيات و روايات ثابت و جهان‌شمول همراه با تحليل‌هاي عقلي، استنباط مي‌شود و مبتني بر مباني فلسفي و مكتبي اسلام و در چارچوب اخلاق و فقه اسلام راه و حركت جامعه به سمت اهداف اقتصادي موردنظر اسلام را ارائه مي‌كند.
ميرمعزي با بيان اينكه نظام اقتصادي سوسياليست همان طور كه امام راحل فرمودند به زباله‌دان تاريخ پيوست و احتمالا نظام اقتصادي سرمايه داري نيز به زودي زود به همين سرنوشت دچار خواهد شد، گفت: ما در پرداختن به نظام اقتصاد اسلامي بايد الگوهاي مطلوب رفتاري از جمله مصرف، سرمايه‌گذاري و پس‌انداز را از منظر نظام اقتصاد غرب و اسلام تشريح كنيم و در ادامه بايد دانست كه ما در قرآن كريم دو نوع الگوي مصرف داريم كه آنها عبارتند از الگوي مصرف «مترفين و مسرفين» و الگوي مصرف «مومنين».
وي در تشريح يك الگوي روابط اقتصادي گفت: در اقتصاد آنجايي كه از رابطه اقتصادي ميان افراد صحبت مي‌شود و چنين رابطه‌اي مي‌خواهد رخ دهد، از واژه بازار استفاده شود و اين الگو، الگوي مطلوب در بسياري از نظام‌هاي اقتصادي است و بايد گفت كه بازار كالا و خدمات، عوامل توليد، يعني كار و سرمايه و بازار مالي از انواع بازار در يك الگوي اقتصادي صحبت مي‌كنند.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت با بيان اين كه الگوي مطلوب اقتصادي از منظر اسلام و نظام سرمايه‌داري و رابطه اقتصادي دولت - مردم و مردم - دولت بايد در پرداختن به نظام اقتصادي از منظر قرآن كريم، موردنظر و توجه ما باشد، گفت: نظام اقتصادي غرب هدفش رشد اقتصادي و عدالت با مفهومي خاص است ولي نظام اقتصاد اسلامي ابتدا عدالت و سپس رشد براي عدالت را به عنوان هدف خود اعلام مي‌كند.
ميرمعزي با اشاره به اين نكته كه روابط انسان‌ها مبتني بر رفتارها و ارزش ها است، گفت: مصرف يك فرد مومن با كسي كه به مباحث دين اسلام معتقد نيست، فرق مي‌كند و ريشه همه اين تفاوت‌ها، تفاوت در مباني فلسفي و مكتبي است.
وي اظهار كرد: در پرداختن به نظام اقتصاد اسلامي ما بايد به دو مقوله اخلاق و فقه در اين زمينه توجه داشته باشيم و بدانيم كه انسان‌ها براساس رذايل و فضايلي كه در وجود آنها نهادينه مي‌شوند رفتار مي‌كنند، بنابراين اخلاق در رفتار آنها تاثير دارد و نظام اقتصاد اسلامي نيز رفتارهاي انسان‌ها را در چارچوب اخلاق اسلامي مي‌بيند.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت ادامه داد: فقه نيز حكم فعل ما است و اين كه به ما مي‌گويد چه فعلي جايز و چه فعلي جايز نيست و در نظام اقتصاد اسلامي رفتارهاي ما بايد در چارچوب فقه اسلامي و احكام مترتب بر آن باشد.
ميرمعزي با بيان اين كه اگر ما موارد مختلف موردنظر نظام اقتصاد اسلامي را بتوانيم از قرآن استخراج كنيم، به ميزان دريافت‌مان در اين زمينه به مباحث نظري مربوط به نظام اقتصاد اسلامي دست يافته‌ايم، گفت: ما در ادامه سلسله جلسات كرسي نظريه‌پردازي اقتصاد اسلامي از منظر قرآن ابتدا بايد به مباحثي چون خداشناسي، انسان شناسي و جامعه‌شناسي بپردازيم.
به گزارش ايسنا، در ادامه اين نشست، وي در پاسخ به سوال يكي از حضار در مورد اين كه آيا با توجه به نحوه عملكرد اميرالمومنين (ع) در تقسيم مساوي بيت‌المال مي‌توان گفت كه نظام اقتصاد اسلامي، نظام اقتصاد دولتي است؟ اظهار كرد: اقتصاد اسلامي، اقتصادي مردمي است و مردم در آن اصل بوده و دولت بخش نظارت و تكميل فعاليت‌هاي مردمي را بر عهده خواهد داشت.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت با بيان اين كه البته در زمينه بيت‌المال نيز بايد گفت اين واژه موارد بسياري از درآمدها را شامل مي‌شود كه زكات نيز از جمله موارد آن مي‌شود، اظهار كرد: اميرالمومنين (ع) غنائم جنگي را كه در جنگ شركت مي‌كردند، به طور مساوي تقسيم مي‌كردند.
ميرمعزي در پاسخ به سوال ديگري در رابطه با به كار بردن واژه سوسياليست خداپرست در مورد برخي از افراد، نظرتان چيست؟ گفت: اسلام خود يك دين و مكتب مستقل است و چرا ما بايد از واژگان ديگري در اين مورد استفاده كنيم؟
وي ادامه داد: اقتصاد اسلامي، اقتصادي بي‌نظير است و اختلاف‌هايي بنيادي با اقتصاد سوسياليست و سرمايه‌داري دارد. اقتصاد اسلامي، اقتصادي اسلامي است و اين در حالي است كه اقتصادهاي شرق و غرب اين گونه نيستند و ما بايد بدانيم كه علوم انساني در اقتصاد غيراسلامي منقطع از خدا هستند و اين در حالي است كه اقتصاد اسلامي بر محور توليد است.
اين عضو شوراي عالي الگوي اسلامي ـايراني پيشرفت در پاسخ به اين سوال كه نظام اقتصادي كه در حال حاضر در كشور ما وجود دارد، چقدر اسلامي است؟ گفت: نظام اقتصادي كه ما از آن صحبت مي‌كنيم، نظامي مطلوب و آرماني است و آرمان هم براي آن است كه ما به سمت آن حركت كنيم و به عنوان مثال در اين زمينه بايد گفت معصومين (ع) الگوي ما هستند ولي اين گونه نيست كه ما بتوانيم دقيقا مانند آنها شويم بلكه آنها در جايگاه بسيار والايي قرار دارند و آرماني براي تعالي بشريت هستند و با وجود آنها تحرك به سمت تعالي در انسان‌ها به وجود مي‌آيد.
ميرمعزي با اشاره به اينكه طرح الگوي ايراني – اسلامي پيشرفت از سوي مقام معظم رهبري در جهت ايجاد يك نقطه مطلوب و آرمان است، ادامه داد: در زمينه وضعيت حاضر نيز بايد گفت كه جهت‌گيري درست است ولي اين كه چگونه و با چه كيفيتي به سمت جلو مي‌رويم، اين به عوامل مختلفي بستگي دارد كه نياز به بررسي‌هاي بسيار دارد.
رييس سازمان فعاليت‌هاي قرآني دانشجويان كشور با بيان اينكه پرداختن به حوزه اقتصاد از جمله بزرگ‌ترين چالش‌هاي موجود در زندگي حال حاضر بشر است، اظهار كرد: توجه به نظام اقتصادي از منظر اسلام مي‌تواند نجات‌بخش بشر امروز باشد ولي بايد در اين عرصه دانست كه بشر امروز در هر حوزه‌اي كه وارد مي‌شود آن را بسيار نظام‌مند و منظم مي‌بيند و ما نيز بايد به جهت فعاليت در اين عرصه همين‌گونه عمل كنيم.
به گزارش خبرنگار ايسنا، حجت‌الاسلام و المسلمين سيدمهدي تقوي نيز در اين نشست در مورد چرايي برگزاري اين سلسله جلسات گفت: در دوراني كه ما در آن زندگي مي‌كنيم نياز ما و جامعه بشري در حوزه علم نيازي جدي است و بزرگ‌ترين چالش ما در حال حاضر معرفي اسلام به بشر امروز است كه بايد در اين عرصه بسيار منظم و ساختارمند عمل كرد.
وي با بيان اينكه متاسفانه ما در حوزه دين دچار بسيار بريده بريده گويي و نيز كلي‌گويي هستيم، گفت: بشر امروز در هر حوزه‌اي كه وارد مي‌شود سعي مي‌كند كه آن حوزه را به صورت منظم ببيند و لازمه ورود ما به عرصه علم و تشكيل يك كرسي در اين زمينه اين است كه اين‌چنين عمل كنيم.
رييس سازمان فعاليت‌هاي قرآني دانشجويان كشور گفت: حوزه اقتصاد در حال حاضر بزرگ‌ترين چالش بشر امروز است و اين در حالي است كه وي نمي‌داند كه در اين عرصه چه سرانجامي در انتظارش است و در اين مقطع بيان دقيق نگاه اسلام به نظام اقتصادي در جامعه بشري مي‌تواند نجات‌بخش انسان‌ها باشد.
