توضیحات

دسته: اخبار مرکز

تاریخ ایجاد در 26 ارديبهشت 1403

به باور محققان و سیاست‌گذاران اقتصادی که  اقدام به تهیه و تدوین اسناد و سیاست‌های بالادستی در زمینه اقتصاد کرده‌اند به طور خاص در مقوله‌های رشد اقتصادی، تورم و بیکاری، اهداف مشخصی را دنبال می‌کردند؛ اما زمانی که عملکرد با اهداف مشخص شده در این اسناد مقایسه و مشاهده می‌شود که اهداف به طور جامع و کامل محقق نشده‌ یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت نتایج به دست آمده دارای انحراف قابل توجهی از اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی بوده است.

به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت،  محور دوم سیزدهمین کنفرانس اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع "چالش‌های ساختاری و نهادی پیشرفت ایران و راهکارهای تحول بر اساس سند الگو" دنبال شد.

هیات رییسه این نشست را آقایان دکتر حسین عیوضلو و دکتر ابراهیم برزگر به عهده داشتند.

موانع اجرای سند چشم انداز 1404

موسی غفوری دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، با اشاره به دستاوردهای تحقیقات خود با عنوان "موانع نهادی در مراحل تدوین و اجرای سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران" گفت: سند چشم‌انداز 1404 در جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نمای کلی جامع برای تدوین سیاست‌ها و تصمیمات در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و فناورانه مطرح شده است. با اینکه هدف اصلی آن تحقق توسعه گسترده و پایدار است، اما راه اجرای این سند همواره با چالش‌ها و موانعی همراه است که نیاز به بررسی دقیق هوشمندانه دارد. 

وی با بیان اینکه،  سند چشم‌انداز 1404،  نقشی حیاتی در تعیین سیاست‌ها، الگوها و استراتژی‌های توسعه کشور ایفا می‌کند، اظهار کرد: تحقق این اهداف با وجود چالش‌ها و موانع بسیار،  نیازمند نقد سازنده و تدابیر جدید سازنده و راهگشا است.

مدیریت انتظارات تورمی

حجت ایزد‌خواستی استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، طی مقاله ای  با عنوان "چالش‌های سیاست‌گذاری عمومی در تحقق اهداف اسناد بالادستی و مدیریت انتظارات تورمی" در این نشست حاضر شده بود،  گفت: طی سال‌های گذشته سیاست‌گذاران اقتصادی ، اقدام به تهیه و تدوین اسناد و سیاست‌های بالادستی در زمینه اقتصاد کرده‌اند که به طور خاص در مقوله‌های رشد اقتصادی، تورم و بیکاری، اهداف مشخصی را دنبال می‌کردند؛ اما زمانی که عملکرد با اهداف مشخص شده در این اسناد مقایسه و مشاهده می‌شود که اهداف به طور جامع و کامل محقق نشده‌ یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت نتایج به دست آمده دارای انحراف قابل توجهی از اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی بوده است. 

وی افزود: نتایج تحلیلی بیانگر این است که انتخاب سازوکار اجرایی اصولی، اتخاذ سیاست‌های پولی، ارزی و تجاری سازگار با یکدیگر و سازگاری اهداف با ابزارهای سیاستی نقش مهمی در افزایش سطح اعتماد اجتماعی به سیاست‌های دولت و مدیریت انتظارات (به خصوص انتظارات تورمی) دارند و می‌تواند منجر به تحقق اهداف تعیین شده در سطح اقتصاد کلان در اسناد بالادستی شوند.

سامانه شیف؛ شبکه یکپارچه ترابری

محمد تمنایی دانشیار دانشکده مهندسی حمل‌ونقل، دانشگاه صنعتی اصفهان، با اشاره به اجرای مطالعاتی با عنوان "مؤلفه‌های حکمرانی ابتکار شبکه‌ یکپارچه‌ فرآوری و ترابری شیفت" افزود: مطابق با یکی از تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، کاهش مستمر سقف صادرات مواد خام و جایگزینی آن با زنجیره‌ پیش‌رونده‌ تولیـد ارزش‌افزوده ملی، به عنوان یکی از مهم‌ترین تدابیر اقتصادی برای کشور ایران محسوب می‌شود. 

وی افزود: در این سند ابتکار شبکه‌ یکپارچه‌ فرآوری و ترابری (شیفت) در راستای تغییر ریل حکمرانی از خام‌فروشی به منطق مبتنی بر خلق ارزش‌افزوده، از طریق احیای حکیمانه‌ زنجیره‌های منطقه‌ای و جهانی پیشنهاد شده ‌است. تمنایی مؤلفه‌های حکمرانی در ابتکار «شیفت» را شامل نظام‌نامه‌، بازیگران و ساختار تعامل‌ مطلوب میان آنها، سکوی هوشمند پشتیبان تصمیم زنجیره‌های ارزش و سازوکارهای مطلوب حکمرانی منابع خلق ارزش عنوان کرد.

این دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان خاطر نشان کرد: کارکردهای سکوی هوشمند «شیفت»، به عنوان سامانه رصد، ارزیابی و نظارت بر عملکرد بازیگران و نیز اولویت‌بندی زنجیره‌های ارزش، ارائه می‌شوند. منطق این سامانه، عدالت در تخصیص منابع و تسهیلات، بر اساس میزان درجه‌ فرآوری و خلق ارزش‌افزوده و کاهش خام‌فروشی است. در نهایت، با لحاظ بایسته‌های حکمرانی غیرمتمرکز (مبتنی بر بازار) و متمرکز (مبتنی بر مداخله دولت)، سازوکارهای مطلوب برای حکمرانی منابع خلق ارزش، شناسایی و معرفی می‌شوند.

حکمرانی زیست بوم کار آفرینی دانشگاهی

محمدشریف شریف‌زاده، دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان که مقاله‌ای با عنوان "عارضه‌یابی حکمرانی بوم‌زاد زیست‌بوم‌های کسب‌وکار آفرینی دانشگاهی در راستای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را در نشست سیزدهمین کنفرانس ارائه  میداد ، با اشاره به یک مورد کاوی روایتی اظهار کرد: حکمرانی زیست‌بوم‌های کارآفرینی و نوآوری دانشگاهی عامل اساسی در تکامل این زیست‌بوم‌ها و ایفای نقش مؤثر دانشگاه‌ها  که در حوزه‌های مأموریتی تعریف ‌شده،  به شمار می‌رود. بنا بر الگوی مارپیچ چندگانه نوآوری، دانشگاه‌ها فقط یکی از کنشگران زیست‌بوم نوآوری به شمار می‌روند و نیازمند همگرایی و تعامل همزمان با کنشگران مختلف زیست‌بوم هستند. 

وی با بیان اینکه زیست‌بوم‌های کارآفرینی دانشگاهی در مراحل مختلف تکامل یا چرخه عمر خود، نیازمند سازوکارهای هماهنگی و راهبردی ویژه‌ای هستند یادآور شد: با وجود حمایت‌های مقرر در سیاست‌های مربوط به توسعه زیست‌بوم‌های دانشگاهی، شیوه‌های حکمرانی و سازوکارهای هماهنگی این زیست‌بوم‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است در نتیجه، شاهد رکود و بعضاً واگشت در مسیر رشد این زیست‌بوم‌ها، از جمله، زیست‌بوم مورد مطالعه هستیم. 

شریف زاده با اشاره به نتایج مطالعه موردی در زیست‌بوم کارآفرینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گفت: طبق برآیند تشخیصی عارضه‌های حکمرانی شناسایی ‌شده، سازوکار هماهنگی مناسب در زیست‌بوم مطالعه از نوع چندسازآرایی است، بنابراین شیوه کارآفرینی دانشکده‌محور برای مدیریت و راهبری فعالیت‌های کارآفرینی مناسب به نظر می‌رسد. در پایان، بر اساس یافته‌ها و تفاسیر تطبیقی، تعریف و اعمال کدهای حکمرانی برای هماهنگی و راهبری تکامل زیست‌بوم‌های کارآفرینی دانشگاهی پیشنهاد داد،  در این صورت، سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت  می‌تواند به عنوان معیار و منبع تعریف کدهای حکمرانی عمل کند.

توسعه پایدار 

دینا فرامرزی دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی هدف از تهیه مقاله خود با عنوان "شناسایی و اولویت‌بندی راهکارهای توسعه پایدار صنایع بر اساس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت"، را شناسایی و اولویت‌بندی راهکارهای توسعه پایدار صنایع ، بر اساس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دانست.

وی شاخص‌های توسعه پایدار در این پژوهش را شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و سیاسی دانست و ادامه داد: این شاخص‌ها با به ‌کارگیری فن ARAS، رتبه‌بندی شدند. بر اساس نتایج فن سوارا مشخص شد؛ از میان شاخص‌های مورد مطالعه، شاخص اقتصادی با وزن نرمال 468/0 در اولویت نخست قرار گرفته است. همچنین نتایج فن آراس حاکی از آن است که از میان راهکاری پژوهش؛ کاهش شدت مصرف انرژی و متناسب‌سازی سهم تولید و مصرف انرژی از منابع انرژی پاک در اولویت نخست قرار گرفته است.

راهکار بومی غلبه بر چالش بهره‌وری

عباس زارع بنادکوکی کارشناسی‌ارشد، مدیرعامل شرکت سامان آوران توسعه با اشاره به مقاله خود با عنوان "مدل ایرانی «آی‌مپس»، راهکار بومی برای غلبه بر چالش بهره‌وری پیشرفت ایران" هدف از اجرای آن را پاسخ به پرسش "برای غلبه بر چالش بهره‌وری که یکی از کلیدی‌ترین مسائل فراروی پیشرفت ایران اسلامی،  محسوب می‌شود،  مدل بومی «آی‌مپس» تا چه حد تناسب و کارایی دارد؟" عنوان کرد.

وی افزود: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مدل این تحقیق واجد ظرفیت کافی برای غلبه بر چالش بهره‌وری در چارچوب انتظارات الگوی ‌اسلامی ‌ایرانی پیشرفت است؛ ضمن آنکه موضوعاتی از قبیل «دین‌بنیان بودن» و «رویکرد راهبردی» از کاستی‌های این مدل برای انجام چنین مأموریتی هستند.

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

سیدمحمدرضا سیدی مدیرکل علمی- راهبردی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و دانش‌آموخته دوره دکتری سیاست‌گذاری بخش عمومی، دانشگاه تربیت مدرس "یادگیری سیاستی از اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش؛ رهنمودهایی برای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت" را عنوان مقاله خود دانست و گفت: یادگیری سیاستی، به‌ سادگی، به معنای یادگیری و کسب تجربه از اجرای سیاست‌های پیشین داخلی یا خارجی است. 

وی افزود: بر اساس این، با عنایت به تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و قرابت ابلاغ و اجرای آن و با توجه به تجربه نه‌ چندان موفق کشور در اجرای سیاست‌ها و اسناد کلان پیشین، با تمرکز بر سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش تلاش کردیم با بررسی موانع اجرای آن، رهنمودهایی را برای اجرای موفق الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت عرضه کنیم.

توضیحات

دسته: اخبار مرکز

تاریخ ایجاد در 26 ارديبهشت 1403

اشکالات ساختاری و نهادی مانع رشد خانواده‌ها

از آنجا که شکل گیری اولین رگه‌های هویت ملی، عشق به وطن و تقید به ارزش‌های اجتماعی، ملی و دینی در خانواده صورت می گیرد، توجه به نهاد خانواده می‌تواند انسجام اجتماعی را در پی داشته باشد.

به گزارش دفتر ارتباطات مرکز  الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نشست فرصت‌ها و چالش‌های خانواده ایرانی اسلامی و راهکارهای تحول بر اساس سند الگو (میزگرد اندیشکده خانواده) از دیگر برنامه های نشستی سیزدهمین کنفرانس اسلامی ایرانی پیشرفت بود.

هیات رییسه این نشست  را دکتر غلامعلی افروز، دکتر شکوه نوابی نژاد و دکتر سهیلا صادقی فسایی  به عهده داشتند.

راهکارهای تاب آوری در برابر بحران‌ها

دکتر شکوه نوابی نژاد استاد دانشگاه خوارزمی و عضو اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، معنویت را به معنای نفس زندگی تعبیر کرد و گفت: معنویت روح زندگی و دارای فرایند فعال و انفعالی هر دو است. معنویت قابلیت و گرایشی است که در همه انسان‌ها ذاتی و ناهمانند است که فرد را به سمت دانش، منش، معنا و صلح، امید و تعالی سوق می دهد. معنویت شامل قابلیت فرد برای خلاقیت و رشد نظام ارزشی است.

وی با اشاره به تفاوت معنویت با مذهب توضیح داد: معنویت ارتباط شخصی فرد با جهان است و گرایش مذهبی ارتباط فرد با یک نهاد و جهان‌بینی دینی است. به عبارت دیگر معنویت نحوه برخورد فرد با جهان هستی است که نتیجه آن کاهش و یا پیشگیری از نومیدی، اندوه، اضطراب، احساس بی‌هدفی و سرگشتگی و پوچی است. 

نوابی نژاد، با تاکید بر اینکه ما در دوران پر التهابی زندگی می‌کنیم و زندگی خانوادگی، فردی و اجتماعی ما دستخوش تغییر و دگرگونی است، اظهار کرد: در این دوران ناگوار ما شاهد بحران‌های ناگهانی و غیرمنتظره در زندگی هستیم و برای مقابله با این بحران‌ها چشم اندازه هایی چون کمک گرفتن از منابع معنوی، دینی، فرهنگی و اجتماعی برای تاب‌آوری بیشتر در برابر مسائل و مشکلات زندگی، تاکید بر روابط خانوادگی (پدر و مادر، همسر و فرزندان) در برابر فردیت، معنا بخشیدن به سختی‌ها و در نظر گرفتن بحران به عنوان یک چالش و موضوعیت دادن به بحران در برابر ما وجود دارد.

تحولات خانواده در ایران 

خدابخش احمدی استاد مركز تحقيقات علوم رفتاري دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله و عضو اندیشکده خانواده نیز با ارائه مقاله‌ای با عنوان " تحولات خانواده در ایران و جهان: چالش‌ها و فرصت‌ها" هدف از ارائه این مقاله را بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو در این حوزه عنوان کرد و گفت: این مقاله پاسخی به سؤالات اساسی چون؛ آیا سیستم‌های خانواده رو به زوال است؟ آیا تحولات خانواده در گستره جهانی رخ می‎دهد؟ آیا می‌توان از نفوذ آسیب جهانی بر خانواده جامعه ما جلوگیری کرد؟ آیا گسترش پدیده‌های اجتماعی نوظهور می‌تواند الگوهای همبستگی بین نسلی را تغییر دهد؟ و چه فرصت‌هایی برای استحکام و پایداری خانواده در جامعه ما وجود دارد؟

چالش‌های مسیر ایجاد خانواده متعالی

حبیب‌اله مسعودی فرید متخصص پزشکی اجتماعی و عضو گروه سلامت اجتماعی فرهنگستان علوم پزشکی و عضو اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سخنرانی خود را بر اساس مقاله خود با عنوان "خانواده متعالی و چالش‌های ساختاری و نهادی نظام حکمرانی" آغاز کرد و گفت: الزامات مورد نیاز برای نیل خانواده و حرکت به سمت تعالی، لزوماً در دستان خانواده به تنهایی نیست بلکه نقش حکمرانی و سیاست‌گذاران در این باره بسیار برجسته و قابل تأمل و جدی است.

وی با تاکید بر اینکه اشکالات ساختاری و نهادی می‌تواند مانع بزرگی در راه رشد و تکامل خانواده باشد، ادامه داد: عرصه‌های تأثیرگذار حکمرانی روی خانواده شامل جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی، حمایتی، اقتصادی، سیاسی، رسانه‌ای و فناوری اطلاعات و فضای مجازی است. نقص در نهادهای متولی و مرتبط با خانواده، عدم تغییر به موقع و بروز رسانی ساختارهای مرتبط با خانواده، نبود نگاه سیستمی و کل‌نگر به خانواده از جنبه حکمرانی و عدم توجه سایر نهادهای حکمرانی به خانواده از قبیل نهاد تجارت، رسانه، آموزش، سلامت می‌شود.

مسعودی خاطر نشان کرد: در کنار چالش‌های حکمرانی فوق، مشکلات نهادی و کارکرد نهادهای متولی و مرتبط با خانواده نیز، بر چالش‌های موجود می‌افزاید. برخی از این چالش‌ها شامل مواردی چون ضعف معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در ایفای نقش راهبری و هماهنگ کننده خود در سطح قوه مجریه است  که سبب عدم انسجام سیاست‌ها و راهبردها و نبود نظارت و ارزشیابی کارآمد از برنامه‌های مربوط به خانواده می‌شود.

چالش‌های خانواده ایرانی

اکرم‌السادات سادات حسینی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که در این نشست مقاله خود را با عنوان "خانواده ایرانی اسلامی و نظام سلامت و بهداشت: چالش‌های ساختاری، سیستمی و نهادی اجرای الگو در نظام سلامت" ارائه کرد، خانواده در فرهنگ اسلامی، ایرانی را محبوب‌ترین و عزیزترین نهاد بشری ،نزد خداوند، توصیف کرد و گفت: سلامت خانواده زیربنای ایجاد جامعه سالم است و نقش کاملاً منحصر به فردی در زندگی هر فرد دارد و وظیفه نظام سلامت حفظ و کمک به تداوم این نهاد ارزشمند است.

وی افزود: یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که ساختار خانواده در نظام سلامت به ‌صورت تفکیک شده دیده شده است یعنی اجزای خانواده دارای برنامه جداگانه هستند و به ‌صورت یک کل دیده نشده است.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران ندیدن یکپارچگی خانواده را سبب غلبه دید فردگرایی برای ارائه خدمات به خانواده‌ها دانست و یادآور شد: نظام سلامت راهکاری برای در نظر گرفتن خانواده به عنوان یک کل در بستر جامعه در تکامل طبیعی یا بحران‌ها ندارد و خانواده عملاً در بحران‌ها هیچ حمایت اجتماعی و روان‌شناختی و مالی عمده‌ای ندارند. آنچه وجود دارد برنامه‌های متمرکز بر اجزا و افراد خانواده بدون توجه یا با حداقل توجه به نقش آنها در خانواده است.

تحولات خانواده

محمدحسین ساجدی‌نیا عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون هوایی، سرپرست دبیرخانه اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز عنوان سخنرانی خود را " تحولات خانواده در ایران و جهان با نگاه عدالت آموزشی و نقش آن در وحدت و انسجام ملی معطوف به سند الگو " ارائه داد.

وی با بیان اینکه اولین رگه‌های هویت ملی، عشق به وطن و تقید به ارزش‌های اجتماعی، ملی و دینی در خانواده شکل می‌گیرد و پس از آن، دیگر نهادهای اجتماعی به ویژه آموزش و پرورش، موجبات ارتقا و اعتلای آن را فراهم می‌کنند، گفت: از چنین منظری، توجه به آموزش و پرورش رسمی و غیررسمی و ایجاد همسویی، هماهنگی و تعامل مستمر و پویا بین آموزش رسمی و غیررسمی، از اهمیت زیادی برخوردار است. 

ساجدی نیا یادآور شد: مطالعات تطبیقی انجام شده بر کارکرد نظام‌های آموزشی کشورهای توسعه یافته نیز نشان می‌دهد که کشورهایی نظیر ژاپن که بر فرهنگ خانواده‌محوری و عدالت آموزشی تأکید دارند، از انسجام و هویت ملی بالاتری نسبت به سایر کشورها، برخوردار هستند.

در پایان نشست پس از پاسخ به سوالات و نظرات مطرح شده، آقای دکتر افروز جمع بندی نشست را که برداشتی از سخنان سخنرانان بود ارایه کرد.

توضیحات

دسته: اخبار مرکز

تاریخ ایجاد در 26 ارديبهشت 1403

بر اساس آمارها، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل انرژی تولیدی جهان تا سال 2050 تا بیش از 50 درصد نیز پیش‌بینی شده و این در حالی است که حداکثر سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های برق کمتر از یک درصد و سهم این انرژی‌ها از تولید برق به کمتر از نیم درصد رسیده است. 

به گزارش دفتر ارتباطات مرکز اسلامی ایرانی پیشرفت،  محور یکی دیگر از نشست های سیزدهمین کنفرانس الگو اسلامی ایران با عنوان چالش‌های حوزه آب، محیط‌ زیست بود که به ریاست مهندس عباسقلی جهانی و دکتر محمدحسن روزی طلب برگزار شد.

مطالب ارائه شده در این نشست به این شرح است:

عدم تناسب الگوی غذایی با ظرفیت‌های کشور 

محمد شاهدی استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و عضو اندیشکده آب، محیط ‌زیست امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارائه مقاله " آسیب‌شناسی رژیم غذایی فعلی و چگونگی جهت‌دهی به الگوی غذایی مطلوب با توجه به نیازهای تغذیه‌ای جامعه و محدودیت‌های تولیدی کشور" دسترسی به منابع آبی و منابع انسانی را از مسایل اساسی کشورها دانست و گفت: کشور علاوه بر تولید محصول با راندمان بالا برای رسیدن به خوداتکایی غذایی و کاهش وابستگی، ضرورت دارد که در مراحل آماده‌سازی، حمل ونقل و توزیع و نگهداری، توجه کافی صورت پذیرد و از روش‌هایی استفاده شود که تلفات پس از برداشت کم باشد. 

وی با تاکید بر ضرورت توجه به مصرف در حد مناسب و مطلوب برای تأمین نیازهای جامعه و حفظ سلامت آنها و احتراز از مصرف نامتعادل و بیش از حد، افزود: در شرایط فعلی مشکل عدم استفاده بهینه از منابع آبی کشور برای تولید وجود دارد. منابع انسانی موجود در عرصه‌های تولید محصولات کشاورزی دارای اطلاعات علمی کشاورزی نیستند و از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند. 

وی اضافه کرد: در شرایط فعلی الگوی غذایی فعلی کشور هماهنگی لازم با ظرفیت‌های تولید کشور ندارد. نتیجه این اشکالات شیوع بیماری‌های غیرواگیر و وابستگی به خارج کشور برای تأمین نیازهای غذایی است. اگر این روند ادامه یابد در آینده وابستگی کشور زیاد و زیادتر شده و مشکلات عدیده‌ای خواهیم داشت.

وابستگی 85 درصدی خدمات آینده به هوش مصنوعی

جواد فرهودی استاد بازنشسته گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و عضو اندیشکده آب، محیط‌زیست، منابع طبیعی و امنیت غذایی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارائه مقاله "راهکارهای ایجاد تحول در داده‌برداری و داده‌پردازی منابع آب با استفاده از تجارب جهانی" "مساله آب" را یکی از چالش‌های بزرگ کشور نام برد و گفت: شناخت نادرست وضعیت کمی و کیفی منابع آب و ضعف و عدم شفافیت اطلاعات، بخشی‌نگری و عدم یکپارچگی سازمان‌ها و دستگاه‌های تصمیم‌ساز و دست‌اندرکار عرضه و تقاضای آب و نبود پایش مداوم، کم‌توجهی به نقش ذی‌نفعان غیردولتی، مواردی از فهرست بلند چالش‌ها و تهدیدهای مدیریت آب کشور هستند که تعهد در مقابل نسل‌های آتی را تضعیف می‌کند. 

وی رفع این دغدغه‌ها و چالش‌ها را با تکیه‌ بر دانش روزآمد، آگاهی دادن به جامعه و کاربران و ذی‌نفعان و بهره‌گیری از فناوری‌های نو عنوان کرد و ادامه داد: برآوردهای پژوهشی نشانگر آن است که 85 درصد از خدمات صنعتی، مالی و اجتماعی در سال‌های پیشِ رو، وابسته به هوش مصنوعی و استفاده از فناوری‌های هوشمند خواهد بود. 

فرهودی استفاده از مدیریت هوشمند منابع را منجر به اقدامات کارآمد در فرایند دریافت و ذخیره اطلاعات زمان واقعی، دقیق، سریع، مطمئن و جامع شده و به برنامه‌ریزی پربازده مدیریت جامع منابع آب دانست.

سهم 50 درصدی انرژی‌های تجدید پذیر تا 50 سال‌ آینده

مجید عباسپور استاد دانشکده مکانیک و عضو هیئت امنای پژوهشکده انرژی، آب و محیط‌زیست دانشگاه صنعتی شریف با مقاله‌ای با عنوان "تبیین جایگاه انرژی‌های تجدیدپذیر در الگوی توسعه کشور؛ چالش‌ها و راهکارهای تحول"، در این نشست حضور یافت.

وی انرژی را یکی از عوامل تولید در تابع تولید ملی هر کشوری دانست و یادآور شد: منابع انرژی اولیه در قالب عوامل تولید طبیعی نقش ویژه‌ای در تولید ملی یک کشور بر عهده دارند. با توجه به محدودیت منابع فسیلی و موضوعات پیرامون آن از یک طرف و مقبولیت انرژی‌های تجدیدپذیر از سوی دیگر، تدارک زیرساخت‌های این انرژی‌ها و بهره‌برداری بهینه از آنها می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد و توسعه کشورها ایفا کند. 

وی یادآور شد: نیاز روزافزون به انرژی برای توسعه جوامع، تعهدات بین‌المللی به ویژه تعهدات کشورها در COP21 و موضوعات دیپلماسی انرژی و امنیت انرژی به ویژه بعد از بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین باعث شده است که کشورهای مختلف اولویت خاصی را برای توسعه انرژی خود در پیش گیرند.

در این میان توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و دستیابی به انرژی بدون کربن در صدر سیاست‌های انرژی کشورهای مختلف قرار گرفته است. 

عباسپور تاکید کرد: طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی و تحت سناریوهای مختلف، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل انرژی تولیدی جهان تا سال 2050 تا بیش از 50 درصد نیز پیش‌بینی شده است. 

این استاد دانشگاه شریف با اشاره به روند کاهشی استفاده از سوخت‌های فسیلی در دنیا، خاطر نشان کرد: این در حالی است که در ایران همچنان منابع فسیلی عمده‌ترین منابع انرژی در کشور محسوب می‌شوند و بر اساس گزارش‌های وزارت نیرو، در سال 1399 علی‌رغم برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات انجام یافته، حداکثر سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های برق کمتر از یک درصد و سهم این انرژی‌ها از تولید برق به کمتر از نیم درصد رسیده است. 

وی چالش‌های ایران در حوزه انرژی را شامل مواردی چون ؛ ناترازی انرژی، قیمت دستوری پایین حامل‌های انرژی، شدت مصرف بالای انرژی، راندمان پائین نیروگاه‌های تولید برق، مشکلات انتقال و توزیع انرژی، انتشار گازهای گلخانه‌ای عنوان کرد.

جایگاه زیست بوم ایران

محمود جمعه‌پور استاد گروه برنامه‌ریزی اجتماعی، شهری و منطقه‌ای، دانشگاه علامه طباطبایی ، سخنرانی خود را با مقاله‌ای با عنوان "رابطه انسان و طبیعت در فرهنگ زیست‌بوم ایران و جایگاه طبیعت در الگوی شهر ایرانی اسلامی" آغاز کرد، . وی در سخنرانی خود، قدمت شهرنشینی در ایران را چند هزار ساله عنوان کرد و گفت: اولین کانون‌های شهری در محدوده تمدنی ایرانی شکل گرفت و نمودهای این تمدن در شهرها تبلور یافته است. 

وی یادآور شد: اجتماعات انسانی و به‌ ویژه شهرها در بستر جغرافیای ایران به دلیل محدودیت‌های طبیعی به شدت به الزامات محیطی طبیعی وابسته است و چشم‌انداز فرهنگی ایران را می‌توان نمود بارزی از سازگاری و تعامل انسان و طبیعت دانست. بر این اساس رابطه انسان و طبیعت در فرهنگ زیست‌بوم ایرانشهری، اهمیت و جایگاه آن را ترسیم چشم‌انداز آینده الگوی زندگی باکیفیت و شهر پایدار ایرانی اسلامی نشان می‌دهد. 

جمعه پور با بیان اینکه جامعه مصرف‌گرای جدید،  درک روشنی از محدودیت‌های زیست‌محیطی در فراهم ساختن نیازهای مصرفی بی‌رویه ندارند، خاطر نشان کرد: از این رو باید به دنبال شیوه و سبکی از زندگی بود که در درازمدت پایایی و پویایی خود را حفظ کند. پس لازم است که در تدوین الگوی آینده زیست اجتماعی و فرهنگی یا الگوی ایرانی اسلامی به الزامات توسعه پایدار و تاب‌آور توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

ضرورت به روز رسانی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

منصور شاه‌ولی استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز مقاله‌ای با عنوان " روش‌شناختی پژوهش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت محیط زیست در 1413-1403" ارائه کرد. 

شاه‌ولی با اشاره به این الگو تاکید کرد: بند 9 سازوکار اجراء، ارزیابی، نظارت و به‌روزرسانی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پایش روند کلی پیشرفت کشور با حمایت، هدایت و کاربست پژوهش‌ها در بازنگری‌ ده‌ساله و اصلاحات موردی این سند را پیش‌بینی کرده است. بنابراین، پس از تصویب و ابلاغ آن، روش‌شناختی این پژوهش‌ها، ابرچالش کشور در بازه 1413-1403 است.

وی افزود: پیش‌فرص مقاله برای رویارویی با این چالش، این است که کاربست‌های پژوهش در بازه مذکور، با مبانی خداشناختی، معرفت شناختی، انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی، ارزش‌شناختی، دین‌شناختی و ایران‌شناختی سند باید ‌سازگار باشد. 

استاد دانشگاه شیراز سؤال اصلی این پژوهش را "چگونه روش‌شناختی پژوهش‌های زیست‌محیطی را باید تبیین کرد تا آرمان‌های" سند را با تدابیر پیش‌بینی‌ شده برای حوزه محیط‌ زیست تحقق بخشید" دانست.

توضیحات

دسته: اخبار مرکز

تاریخ ایجاد در 26 ارديبهشت 1403

به اعتقاد اساتید شرکت کننده در سیزدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، جناح‌بازی، باندبازی، خویشاوندگرایی، پارتی‌بازی به سدی در مقابل برقراری نظام شایسته‌سالار، تبدیل شده است و  میزان مسائل اجتماعی حل نشده و وضعیت نیروهای اجتماعی، سهم بسزایی در فرسایش انسجام اجتماعی در سطح جامعه ایران خواهد داشت.

 به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگو اسلامی ایرانی پیشرفت، سیزدهمین كنفرانس الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت، باموضوع "چالش‌ها و راهکارهای تحول کشور براساس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت" از صبح امروز چهارشنبه 26 اردیبهشت در محل ساختمان مرکز  الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌صورت حضوری و مجازی،  آغاز به کار کرد، و تا روز پنج شنبه 27 اردیبهشت ادامه دارد.

اولین نشست این رویداد تحت عنوان "چالش‌های سیاسی- اجتماعی پیشرفت ایران و راهکارهای تحول براساس سند الگو" با حضور صاحب نظران و صاحبان مقالات برتر،  برگزار شد.  هیات رییسه این نشست را دکتر محمدحسین پناهی رئیس اندیشکده امور اجتماعی جمعیت و نیروی انسانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استاد دانشگاه علامه طباطبایی و دکتر جلال درخشه عضو اندیشکده سیاست الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام به عهده  داشت. در این نشست  نویسندگان ۵ مقاله ، نظرات خود را ارئه کردند که به آن اشاره خواهد شد:

شایسته سالاری شرط بقای توسعه پایداری

شهلا كاظمی‌پور عضو اندیشکده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی و استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران ، سخنرانی خود را با عنوان " شایسته سالاری و انسجام اجتماعی در ایران با رویکرد نهادگرا" ارائه کرد و گفت: استمرار و پایداری حیات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک جامعه، در گرو انسجام و همبستگی بین اجزاء و عناصر سازنده ساختار اجتماعی است و این انسجام در فرایندی اجتماعی متولد می‌شود و محصول کنش عقلانی و مختارانه است. 

وی یکی از عوامل اساسی تقویت انسجام اجتماعی در هر جامعه را نظام اداری و بوروکراسی مبتنی بر شایسته‌سالاری دانست و اظهار کرد: در کشورهای پیشرفته، نظام اداری به عنوان نماد نظم و قانون تأثیر فراوانی بر پیشبرد امور کشور و رسیدن به مقاصد حکومت‌ها دارد. بوروکراسی در کشورهای در حال توسعه، هم می‌تواند نقش تسهیل‌کننده و مثبت در فرآیند توسعه داشته باشد و هم نفشی منفی و بازدارنده را در این زمینه بازی کند. 

کاظمی‌پور ادامه داد: این در حالی است که در کشورهای در حال توسعه، نظام بوروکراسی تصویری است از عدم شایسته‌سالاری و ناکارآمدی. سیستم مدیریتی و به جای آنکه مسیر توسعه را هموار سازد، خود به عنوان مانعی بر سر راه توسعه تبدیل شده است. 

این استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: در نظام مدیریتی جمهوری اسلامی ایران، علی‌رغم اشتیاق فراوان برای توسعه و پیشرفت، نهادینه شدن برخی موانع، مانند: جناح‌بازی، باندبازی، خویشاوندگرایی، پارتی‌بازی، فقدان روش‌های قانونمند در نظام استخدام، فراهم نبودن بستر مناسب برای پرورش افراد شایسته و فقدان احزاب سیاسی کارآمد، به سدی در مقابل برقراری نظام شایسته‌سالار، تبدیل شده است.

وی با تاکید بر اینکه نظام اداری در کشور با نقطه ایده‌آل و مطلوب، برای تحقق اصل شایسته‌سالاری فاصله زیادی دارد، یادآور شد: در برخی از کشورها حاكميت توانسته با اتخاذ مجموعه‌ای از سیاست‌ها در مدت نسبتاً كوتاهی كشور را به توسعه برساند که در ادبيات توسعه اين دولت‌ها با عنوان دولت‌های توسعه‌گرا خوانده می‌شوند. 

حجیت سیاسی دینی، امر به معروف و دخالت در تعیین سرنوشت است.

دولت دینی و راهکار نظری در مشارکت سیاسی

دکتر علی آقاجانی عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز ، در روز نخست این کنفرانس ، سخنرانی خود را با عنوان "دولت دینی و راهکاری نظری در مشارکت سیاسی؛ رهیافتی قرآنی به نظریه مشارکت سیاسی حداکثری مشروط" به صورت مجازی آغاز کرد و با طرح این پرسش که در تفکر قرآنی چه رهیافتی از مشارکت سیاسی، رهیافت موجود یا مطلوب است،  گفت: رهیافت مطلوب قرآن در زمینه دولت دینی به رهیافتی که می‌توان  آنرا کارگزارانه و «حداکثری مشروط» نامید، نزدیکتر است که در حدوث و بقای دولت دینی شرطیت دارد. 

وی تاکید کرد: حجیت عقد سیاسی میان حاکم و مردم، مشارکت سیاسی فعال به مثابه امر به معروف و نهی از منکر و دخالت در تعیین سرنوشت، حق انتخاب‌گری و گزینش عمومی مردم، خلافت نوعیه مشککه از خداوند در راستای حق مشارکت و حق وانهادن حکومت به شایستگان به مثابه امانت از ارکان رهیافت مشارکت سیاسی «حداکثری مشروط» (واکارگزارانه) است.

مشاركت سياسي و چالش‌های انسجام اجتماعی

مقاله دیگری تحت عنوان "وضعیت مشاركت سياسي و چالش‌های انسجام اجتماعی در ايران"  نیز توسط دکتر احمد غیاثوند عضو  اندیشکده امور اجتماعی؛ جمعیت و نیروی انسانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی ارائه  شد . در این مقاله‌ ؛ وضعیت مشاركت سياسي و چالش‌های انسجام اجتماعی در ايران"‌ مورد بحث قرار داد وانسجام اجتماعی Social Solidarity  را يكی از عوامل مهم و مؤثر بر نظم اجتماعی دانست و اظهار کرد: از این رو انسجام اجتماعی و مشاركت به عنوان مؤلفه‌های اساسی سرمایه اجتماعی و نیز به عنوان سازوکار برای مشارکت حمایتی و یا اعتراضی موجب گذار به نظم سیاسی نوین می‌شود. 

وی با بیان اینکه يافته‌های این مقاله حاصل پیمایش‌های‌ ملی در حوزه "ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان" در موج اول (1381)، دوم (1382)، سوم (1395) و چهارم (1402) است، یادآور شد: بر اساس داده‌های این مقاله، تحلیل مشارکت سیاسی و زمینه‌های تأثیرگذاری بر آن، از یک سو تداوم نظام سیاسی را به همراه دارد و در مقابل از سوی دیگر، بستری برای وقوع ناآرامی‌های اخیر و حاشیه‌ای شدن نیروهای سیاسی و اجتماعی را فراهم آورد، به نحوی که انسجام ملی و اجتماعی کشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. 

غیاثوند خاطر نشان کرد: مرور تاریخی مشارکت سیاسی در ایران، بیانگر آن است که وضعیت فراز و فرود مشارکت رسمی و غیررسمی همواره نقشی پارادوکسیکال داشته و جامعه ایران را با چالش‌های اجتماعی مختلف مواجه ساخته است. 

به گفته این هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی  واکاوی چالش‌های انسجام اجتماعی ایران متأثر از شرایط نهادی، ساختاری و عاملیتی ذهنی و عینی جامعه ایران در قالب دو رفتار فعال یا منفعل و نیز دو نوع موقعیت رسمی یا غیررسمی قابل تحلیل است. بنابراین در کنار کاهش مشارکت سیاسی، وضعیت میزان اعتماد سیاسی، میزان مسائل اجتماعی حل نشده و وضعیت نیروهای اجتماعی، سهم بسزایی در فرسایش انسجام اجتماعی در سطح جامعه ایران خواهد داشت.

پیشنهاد هایی برای ماندگاری مغزها در کشور

دکترمحمدرضا فلاح دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم انسانی و هنر، دانشگاه حضرت معصومه (س) و سرکار خانم دکتر سیمین فاضل دهکردی دکتری مدیریت دانشگاه تهران نیز با ارائه مقاله خود با عنوان "چالش فرار مغزها و راهکارهای مدیریت مهاجرت نخبگان" یادآور شد: بر اساس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، جامعه بستر مشاركت برای برآوردن نيازها و شكوفايی استعدادها است، که به بينش، گرايش، منش، توانش و كنش ارادی افراد جهت می‌دهد و از آنان، به ويژه نخبگان، اثر می‌پذیرد. 

خانم دکتر سیمین فاضل دهکردی خاطر نشان کرد: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و علمی عوامل اصلی مهاجرت است و سیاست‌گذاران می‌توانند با شناخت و درک عوامل مؤثر در فرار مغزها و راهکارها و استراتژی‌های حفظ نخبگان، در جهت ایجاد فضایی توانمندتر تلاش کنند.

فلاح مشاركت گسترده نخبگان در امور اساسی كشور، هدايت ظرفيت علمی و فناوری به سوی رفع نيازها و حل مسائل اساسی جامعه، ارتقای متوازن و جامع آگاهی‌ها و توانمندی‌ها و تعاملات گسترده در عرصه ملي و بین‌المللی را از راهکارهای تشویق نخبگان به ماندن و مشارکت در پیشرفت علمی کشور دانست.

دلایل ناپایداری توسعه در ایران

دکتر موسی عنبری دانشیار گروه توسعه اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به مقاله خود با عنوان "نابرابری‌های فضایی (شکاف‌های شهری ـ روستایی) چالش اصلی ناپایداری توسعه در ایران" اظهار کرد: نابرابری‌های میان مناطق محروم (مرزی یا غیرمرزی) و مناطق برخوردار از توسعه و شکاف‌های شهری- روستایی، مهمترین مصداق نابرابری‌های فضایی و منطقه‌ای به شمار می‌روند. 

عنبری تاکید کرد: ارزیابی عملکرد نظام برنامه‌ریزی فضایی در کشور نشان می‌دهد این نظام با نوعی رویکرد بخشی و غیرآمایشی، با تأکید بر دو محور تمرکزگرایی و شهرگرایی، بر نابرابری‌ و فاصله میان مناطق پیرامونی و مناطق مرکزی کشور از یک سو و مناطق شهری و روستایی از سوی دیگر افزوده است. 

این دانشیار دانشگاه تهران یادآور شد: طی چهار دهه اخیر در کشور، نوعی شهرنشینی روزافزون، بی‌رویه و گاهی ناموزون به ضرر پایداری و تعادل جمعیت در مناطق شهری کوچک و مناطق روستایی اتفاق افتاده که لزوماً با توسعه متوازن منطقه‌ای همراه نبوده ‌است. شهرهای بزرگ جاذب جمعیت کار در حاشیه خود بوده‌اند که با خود نوعی زندگی توأم با فقر را در بخش‌های حاشیه‌ای و روستایی ایجاد کرده‌ است. 

وی با تاکید بر اینکه طی این سال‌ها، با وجود کاهش معنادار فقر مطلق در جامعه، هنوز بار فقر همچنان بر دوش روستاییان، یادآور شد: داده‌های کلان در کشور نشان می‌دهد که نابرابری فضایی در مناطق کشور وجود دارد اما هر جا که پیوندهای شهری- روستایی برقرار و تقویت شده است، نابرابری‌های منطقه‌ای و شهری- روستایی کاهش یافته است.

در پایان نشست به سوالات مطروحه از جانب شرکت کنندگان پاسخ داده شد و هیات رییسه جمع بندی خود را از مطالب مطرح شده ارایه کرد.